Veenbessen

Veenbessen komen in Nederland in twee soorten voor: de Kleine veenbes en de bekendere Cranberry. Taxonomisch wordt het geslacht van de veenbessen (Oxycoccus) onderbracht als subgroep van de bosbes (vaccinium), en wordt het benoemd als Vaccinium subg. Oxycoccus.

Kleine veenbessen zijn in ons land inheems en wordt dan ook al lang gebruikt voor verschillende doeleinden. De Romeinen meenden al, dat kleine veenbessen door de Germanen werd gebruikt om magische doelen te bereiken. Het familielid van de kleine veenbessen, de Cranberry, komt oorspronkelijk uit Noord-Amerika. Vanaf het eind van de negentiende eeuw is de cranberry plant op Terschelling te vinden. Het verhaal wil dat cranberry veenbessen op Terschelling zijn aangespoeld, zich hebben weten te ontwikkelen tot struiken en de basis vormde van de huidige Terschellinger Cranberry-populatie. Of dit verhaal de waarheid betreft laten we hier in het midden. Wat we wil weten is dat vanaf Terschelling cranberry veenbessen ook in geringe mate in andere delen van Nederland terecht zijn gekomen.

Gebruik van veenbessen

Veenbessen werden in vroeger tijden al gebruikt om blaasontstekingen te voorkomen. Onderzoek van het AMC (Amsterdams Medisch Centrum), in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam), heeft uitgewezen dat deze volkswijsheid inderdaad klopt. Om een blijvend effect te hebben en blaasontstekingen daadwerkelijk te blijven voorkomen is het van belang om de veenbessen te blijven gebruiken. Veenbessen zijn niet alleen medisch te gebruiken, maar kunnen ook worden gebruikt voor vruchtensappen en sauzen – cranberry saus is een zeer populaire combinatie met wild en wordt vaak bij het kerstdiner geserveerd. Daarnaast kunnen de bessen worden ingezet bij het stoken van sterke dranken.

Vindplaats van veenbessen

Op Terschelling zijn een aantal velden waar de veenbessen Cranberry’s commercieel worden geteeld. Op de andere Waddeneilanden komt de Cranberry echter nauwelijks voor. Wel is de veenbes plant in Friesland en Drenthe te vinden. De andere variant van veenbessen, de kleine veenbes, is te vinden in Drenthe, Achterhoek en het oosten van Noord-Brabant. Hierbij dient wel vermeld te worden dat kleine veenbessen zeer zeldzaam zijn geworden en hierdoor moeilijk vindbaar. In België staan kleine veenbessen zelfs op de Belgische Rode lijst van zeldzame planten.