Rozenbottel

Rozenbottel is de vitaminerijke en vlezige vrucht van de roos. Er zijn verschillende soorten die in het wild gevonden worden en die geschikt zijn voor consumptie. De meest gebruikte soorten zijn de hondsroos en de egelantier, maar ook de rozenbottels van de Japanse rimpelroos (die men vaak in perken en groenstroken vindt en die de dikste rozenbottels geeft), de duin- en bosroos zijn zeer geschikt om er jam of siroop van te maken of er thee van te zetten.

De geschiedenis van de rozenbottel

De Perzen begonnen duizenden jaren geleden als eersten met de cultivatie van de roos. Via de oude Grieken en Romeinen verspreidde de roos zich over Europa. In de late middeleeuwen, ten tijde van de grote ontdekkingsreizen, werden rozenbottels gedroogd en meegenomen op lange reizen om scheurbuik te voorkomen. Maar ook eerder al stond de rozenbottel bekend om zijn medicinale eigenschappen. In de 8e eeuw liet Karel de Grote bijvoorbeeld hele velden met rozenbottel aanleggen. Vanaf de 13e eeuw begon men steeds vaker rozenstruiken langs wegen te planten. De rozenbottel zou als belangrijke vitaminebron de weerstand verbeteren, maar ook geschikt zijn om reumatische klachten te verminderen. 

Oogst en gebruik van de rozenbottel

Afhankelijk van de soort verschijnen de oranjerode tot paarsachtige vruchten vanaf september tot december aan de 1 tot 3 meter hoge struiken. De vrucht is behoorlijk zuur van smaak en wordt daarom niet veel rauw gegeten. Door ze ongeveer tien minuten te koken, worden ze zoeter en ook als de nachtvorst eroverheen is gegaan, wordt de rozenbottel wat zoeter van smaak. De pitjes smaken vrij bitter en worden er daarom meestal uitgehaald. Dit gaat makkelijker als de rozenbottels even gekookt worden. Uit de pitjes wordt wel olie geperst. 
Rozenbottels worden vaak tot jam of siroop verwerkt. Als de vruchten gedroogd worden, zijn ze ongeveer een jaar houdbaar en kan er bijvoorbeeld thee van gezet worden. Als de bottels geplet worden, is de smaak intenser en de toevoeging van bijvoorbeeld frambozenblad geeft een extra fruitig aroma.

Waar is de rozenbottel te vinden?

Rozenbottels zijn op allerlei plaatsen te vinden: langs zandweggetjes in bossen, in de duinen, langs landerijen, maar ook in plantsoenen en groenstroken. Ook in de tuin doet de rozenbottel het goed. Hij vraagt een zonnig plekje op niet te zure grond. Omdat de rozenbottel lange ondergrondse uitlopers vormt, heeft hij redelijk wat ruimte nodig.