Wortels kweken? Belangrijkste informatie!

Wat is er lekkerder en gezonder dan je eigen groenten kweken? Dit geldt zeker voor wortels. Weg met de potjes uit de supermarkt, ga zelf wortels kweken! Er gaat niets boven de volle en beetje zoetige smaak van wortels die vers uit de grond zijn gehaald. Het leuke is dat je ook echt geen grote moestuin nodig hebt om wortels te kweken.

Het is zo’n gemakkelijke groente om te kweken, dat ook vrijwel iedereen dit kan. Hoe gemakkelijk je wortels zelf kunt kweken, waarom wortels zo gezond zijn en hoe je wortels in recepten kunt gebruiken vertellen wij je in dit artikel.

De wortel of peen (Daucus carota) behoort tot de familie van de schermbloemigen. Ook (knol)selderij en peterselie behoren tot de familie van de schermbloemigen.

Hoe kun je wortels kweken?

1. Wortels kweken in je tuin of op het balkon

Wortels kweken is goed te doen in je tuin of balkon. Heb je minder ruimte tot je beschikking, kan je beter voor kortere dikke soorten kiezen en deze in wat hogere bakken of potten zaaien. Voor wortels kweken kun je ook de zogenaamde ‘growing bags’ gebruiken. Als je wat meer ruimte hebt, neem dan een standaard soort zomerwortels. Zorg wel dat je een zonnige plek hebt. Dit zal de opbrengst alleen maar ten goede komen.

2. Wortels zaaien in grotere hoeveelheden

Voor wortels kweken moet je uiteraard eerst de wortels zaaien en dat doe je altijd in wat grotere hoeveelheden. Als de plantjes wat groter zijn, kun je ze namelijk uitdunnen. Zorg ervoor dat je losse en rijke grond gebruikt. Er mogen geen kluiten of stenen inzitten. De bodemtemperatuur mag niet onder de 8 en niet boven de 29 °C komen. Je kunt dus in praktisch iedere tijd van het jaar wortelen kweken. Alhoewel je in winterperiode wel bescherming van bijvoorbeeld een kas nodig hebt. Zeker in de winter in de kas of serre kun je een vliesdoek gebruiken om de zaadjes te beschermen. Ook in het vroege voorjaar is dit aan te raden bij de nog iele plantjes. Vliesdoek is uitermate licht en heeft een goede isolerende werking.

3. Welke soort wortels 

Korte wortelen, bijvoorbeeld de Parijse Markt of Wortel Nantes – 2 Halflange, kunnen na zo’n 60-70 dagen worden geoogst. Dit is natuurlijk perfect als je het gehele jaar door gaat wortels kweken. Voor deze kortere soorten heb je minder losse grond nodig dan bijvoorbeeld Flakkese. Deze soort kan wel 50 centimeter lang worden. Hiervoor moet je dus echt goede losse aarde hebben. Dit geldt ook voor de veel gekweekte soorten Amsterdamse Bak en Nantes. Deze worden zo’n 20-25 centimeter lang.  

4. Wortels water geven

Voor het kiemproces is het belangrijk dat je de grond gelijkmatig vochtig houdt door ze dagelijks te besproeien met een fijne sproeikop of nog beter met een plantenspuit. De grond mag namelijk niet uitgedroogd raken.

Op het moment dat de jonge wortelen gaan groeien en een wortelgestel gaan vormen hoef je geen water meer te geven. Vanaf dat moment volgen ze namelijk het grondwaterpeil. Allen bij droogte wanneer het blad van de wortels slaphangt, moet je dan nog water geven.

5. Voedingsstoffen voor wortels

Bemesten moet je ook niet doen bij wortels kweken. Dit zorgt ervoor dat het loof zich gaat ontwikkelen in plaats van de wortelen. En dat is natuurlijk niet de bedoeling.

6. Gedurende het groeiproces

Wil je echt mooi gevormde wortelen kweken, zorg dan dat de grond onkruid vrij blijft. Dit belemmert namelijk de ruimte van je wortelen om te groeien. Daarnaast trekt het water uit de grond wat dus niet meer voor de wortelen beschikbaar is.

Jonge wortelen moet je uitdunnen tot ongeveer 2,5 centimeter uit elkaar. Doe je dit niet, dan zal je een zeer matige oogst krijgen. De jonge wortels kun je gemakkelijk uit de grond trekken. Je kan ook alleen het loof afknippen. Gebruik je een insectengaas, dan moet je dit laatste echter zeker niet doen. De geur die ontstaat, lokt de wortelvlieg namelijk van meters afstand.

7. Wortels oogsten

Je kunt de wortels oogsten wanneer het uiteinde een doorsnede van zo’n 2 centimeter heeft.

Bescherming

Je moet je wortels wel goed beschermen. De grootste bedreiging is ongetwijfeld de wortelvlieg. Dit is een zeer klein vliegje dat de eitjes dicht bij de wortelen legt. Zo zijn de nakomelingen verzekerd van voedsel. Om je wortelen hiertegen te beschermen, is het aan te raden om een degelijk en duurzaam insectengaas aan te schaffen. Als je er een neemt met een maaswijdte moet 0.97mm x 1.54mm zal dit je wortels op een adequate wijze beschermen tegen de wortelvlieg.

Wil je het insectengaas verwijderen om onkruid te wieden of uit te dunnen, doe dit dan ’s morgens vroeg of later in de avond. Op deze tijdstippen is de wortelvlieg namelijk niet actief. Wortelgaas kan je over de wortels heen spannen of er rond omheen. De wortelvlieg beweegt zich namelijk laag over de grond.

Een andere methode is om het wortels kweken te combineren met uien. Deze zullen de wortelvlieg bestrijden.

Wanneer kun je zelf wortels kweken?

Je kun in de kas al vanaf februari beginnen met voor zaaien. In april kun je beginnen met het zaaien in de volle grond. Je kunt dus in feite het gehele jaar door wortelen kweken. Als je om de drie weken een nieuwe rij inzaait, kan je langer blijven oogsten en krijg je ook niet alles tegelijk.

Winterwortelen moet je rond de maand april inzaaien. Winterwortelen zijn een stuk groter en dikker. Het telen ervan duur dan ook een stuk langer dan bij zomerworteltjes. Afhankelijk van de weersomstandigheden kun je ze in de herfst gaan oogsten.

Wortels zaaien, hoe gaat dat?

Wanneer wortel zaaien alleen maar mogelijk is in een klein moestuintje of een bak, is dat geen enkel probleem. Je hebt namelijk echt geen enorme moestuin nodig voor het kweken van wortels. Wortels zaaien is dus in iedere tuin wel mogelijk. Er is altijd wel een plekje vrij voor een rijtje wortels.

Zorg dat je losse aarde gebruikt met laagdikte van de lengte van de volgroeide wortelen. Zit je op zandgrond, dan is het eenvoudig. Je hoef alleen de kluiten en stenen te verwijderen en je kunt aan de slag. Kleigrond moet je eerst mengen met zand of goed geteerde compost. Belangrijk is dat je de grond wel goed voorbereid. Doe je dit niet, dan kunnen de wortelen gaan splitsen of raken ze misvormd.

Mocht je beendermeel hebben, harkt dit dan door de losse grond heen. Doordat beendermeel veel fosfor bevat, draagt het bij aan een goede ontwikkeling van het wortelgestel. Dit kun je trouwens bij alle groenten doen.

Als je wortels gaat zaaien, moet je wel flink wat geduld hebben. Het duurt namelijk wel even voordat ze van een zaadje tot een wortel zijn uitgegroeid. Maar je geduld zal zeker worden beloond.

Zaai wortelen ook altijd op de plek waar je ze ook wil oogsten. Wortelen houden namelijk niet van verspenen of verplanten. Doe dit ook in voldoende mate. Je kunt op een later moment de plantjes nog uitdunnen. Hou ze ook gelijkmatig vochtig. Dit bevordert het kiemen en het zorgt voor een gelijkmatige groei.

Wortel zaadjes zijn zeer klein waardoor je er snel te veel van zaait. Je kunt later wel uitdunnen. Bij het zaaien is het handig al je een vaste hand hebt, maar je kunt ook een zaaidoosje gebruiken. Eventueel kun je kunt zaden ook op een zaai lint kopen. Als je dit doet, moet je niet gaan uitdunnen.

Als je wortels gaat zaaien, moet je eerst een klein ondiep geultje van 0,5 tot 1,5 centimeter diep in de grond maken. Hierin leg je om de 3 centimeter een zaadje. Heb je meerdere rijen, houdt dan zo’n 25-30 centimeter tussenruimte.

De zaden dek je af met zaai en stekgrond of potgrond en druk de geul daarna goed aan. Dit is erg belangrijk, want het zorgt voor een goede kieming. Strooi eventueel ook wat zand erover. De eerste weken moet je regelmatig watergeven. Doe dit wel voorzichtig met een plantenspuit. De wortels moeten allereerst gaan kiemen. Dit proces verloopt heel langzaam en het duurt wel zo’n drie tot vier weken. Op dat moment is ook het zand dat je voor het afdekken van de zaden hebt gebruikt heel handig. Je kunt dan namelijk goed bekijken waar de zaailingen naar boven komen.

Zaaitabel en plantafstand

jan	feb	mrt	apr	mei	juni	juli	aug	sep	okt	nov	dec

Wortels oogsten

Als het tijd is om te oogsten, duw je naast de rij wortelen een spitvork of riek recht in de grond. Je haalt het vervolgens schuin naar boven. Met de hand trek je aan het loof de wortelen uit de grond. Spoel ze dan direct even af in de regenton bijvoorbeeld. Zo spoel je grondresten ervan af en heb je alvast mooie schone wortels. Voordat je ze mee naar binnen neemt, draai je ook het loof ervan af. Dit is wel belangrijk want het onttrekt vocht aan de worteltjes. Hierdoor worden ze sneller zacht en dat komt de kwaliteit niet ten goede komen.

Wortelen bewaren

Zomerworteltjes zijn vers het lekkerst natuurlijk. Maar je kunt ze op een koele en donkere plek een aantal dagen bewaren. Verwijder wel het loof.

Ook Winterpenen zijn het lekkerst als je ze vers eet. Winterpenen kun je echter wel een hele winter bewaren. Dit gaat het best, als je ze in een kistje legt. Strooi tussen de lagen want vochtig zand in. Maar zorg ervoor dat het niet te nat wordt. Met behulp van bijvoorbeeld een jute zak zorg je ervoor dat ze in het donker liggen. Dit is van belang, want bij te veel licht en de goede temperatuur gaan ze weer uitlopen. Zet de kist dan ook in de schuur dan komt het helemaal goed.

Een stuk gemakkelijker is het om wortelen in te vriezen. Hierbij schraap en was je de wortels eerst. Daarna kan je ze hakken of raspen om ze vervolgens in de diepvries te bewaren in kleine zakje. Handig als je soep of sauzen gaat maken, maar ook voor een stamppot bijvoorbeeld.

Waarom zijn wortels zo gezond?

Iedereen heeft wel eens gehoord dat wortelen goed voor je ogen zijn. Heb je namelijk wel eens een konijn met een bril gezien? Zoals mijn opa altijd zei. Net als vrijwel alle groentesoorten bevatten wortels veel vezels en voedingsstoffen. Daarnaast bevatten ze maar zeer weinig calorieën. Wortelen zijn supergezond. Het wordt dan ook als een superfood gezien. Ze bevatten enorm veel vitamines zoals vitamine B1, B2, B3, B6, C, D, E en vitamine A en K.  De laatstgenoemde zorgt onder meer voor een goede bloedstolling. Hij zit voornamelijk de slierten van de wortel. Deze kun je ook gewoon eten.

Daarnaast bevatten wortelen bètacaroteen, dat door ons lichaam wordt omgezet naar vitamine A. Andere positieve eigenschappen van wortelen zijn dat ze bijvoorbeeld zorgen voor een goede werking van de darmen en het hart. Ze hebben een cholesterolverlagende werking. Ook krijg je er een prachtige huid van.

Voedingswaarden

Energie	: 140 kj, 33 kcal	Water	: 89,2 gram
Eiwit	: 1 gram	Calcium	: 40 mgram
Koolhydraten	: 5,2 gram	IJzer	: 2,1 mgram
Vet	: 0,2 gram	Vitamine C	: 2 mgram
Vezels	: 3,4 mgram

Recepten met wortel

Je kunt wortels in enorm veel gerechten gebruiken. Zo kan ze gekookt eten met aardappels of een heerlijke hutspot. Ook worden ze in veel roerbakgerechten, soepen of salades verwerkt. Je kunt ze dan snijden of raspen. Daarnaast kun je ze ook gewoon rauw eten. Een lekkere gezonde snack voor tussendoor dus. Was de wortels voor de bereiding altijd goed af en snijd de boven- en onderkant ervan af.