Prei kweken? Kweek je eigen prei in stappen!

Prei kweken is niet makkelijk maar met veel aandacht, liefde en zorg kan je toch straks jouw eigen prei kweken. Prei kweken levert je ook veel inzichten en moestuin technieken op en kun je na het oogsten natuurlijk gebruiken in veel recepten. 

De groentesoort prei is familie van de ui. Naast prei horen ook knoflook en bieslook tot de uienfamilie. 

Wist je dat er diverse rassen prei zijn? Er bestaat zomer-, winter- en herfstprei. Ze verschillen in groei en dikte en hebben ook ieder hun eigen structuur.

Zomerprei

De zomerprei moet vlot kunnen groeien. Deze preisoort wordt vaak een stuk kleiner geoogst en verkocht in bosjes van 4 tot 6 preitjes per bos. Deze prei groeit snel maar moet ook sneller geoogst worden dan zijn andere soortgenoten, omdat hij op het land snel minder van kwaliteit wordt bij mindere weersomstandigheden.

Zomerprei is ook minder goed te bewaren door zijn minder stevige structuur, als je deze prei kookt is hij sneller gaar. De zomerprei heeft een lichtgroene bladkleur en een lange witte schacht. De Zwitserse Reuzen en Bulgaarse reuzen zijn een zomerprei. De zomerprei is gevoelig voor ziektes en ongedierte.

Winterprei

Als laatste is er nog de winterprei. Deze soort heeft een donker grijsgroen blad wat niet breed is en puntig oogt. Hij heeft een matig, dikke, korte schacht en een goede winterhardheid. Voor de winterprei kan je het beste de Blauwgroene Winter gebruiken. Een prei plant is een tweejarige plant. Na 2 jaar sterft de plant af.

Herfstprei

De herfstprei heeft een matige en vrij korte schacht. Het blad is breed, de kleur van het blad is grijsgroen en het voelt dik en stevig aan. De Blauwgroene Herfst is een herfstprei, de naam zegt het al. Deze hebben een opgericht blad en zijn veel minder gevoelig voor ziektes. De structuur van deze prei voelt heel stevig en sterk aan.

Hoe kun je prei kweken?

1. Prei in de moestuin

Prei kweken, zaaien, planten en verzorgen kost je aardig wat tijd maar als jij van je moestuin houdt, en een keer eigen prei wil oogsten, is het zeker de moeite waard om deze plant te proberen. Je leert ervan en bovendien is het leuk om te zien hoe de plant groeit.

2. Prei zaaien

Er zijn drie periodes om prei te zaaien. Begin januari moet de zomer prei worden gezaaid. Dit moet binnenshuis bij warmte worden gedaan. Het beste is om met groeilampen te werken. In maart kan je onder plat glas of een tunnel, de herfst prei zaaien. In april kan je de winter prei gewoon buiten zaaien.

Zaai ongeveer een halve tot één centimeter diep, en bedek de zaden met een dun laagje zaaigrond. Na drie maanden kan je de zaailingen uitdunnen op ongeveer 15 centimeter. Je laat de dikste en sterkste planten staan en verplant de andere plantjes op een andere plaats. De afstand tussen planten in een rij moet ongeveer 12 tot 15 centimeter zijn, afhankelijk van de soort prei.

De zomer prei wordt in maart gepoot als ze ongeveer 3 à 4 millimeter dik zijn. De herfst en de winter prei worden gepoot na 13 weken. De planten moeten dan 6 mm dik zijn.

Download onze zaaikalender voor meer informatie

3. Voorbereidingen voor prei poten

Voordat je de plantjes in de grond steekt moet de grond goed los zijn. Er moet toegang zijn van lucht en het moet goed vochthoudend zijn. Een prei groeit het beste op grond die diep losgemaakt is. De wortels van de prei zitten in de bovenste 25 centimeter voor 65% in de grond. Daarna krijg je een laag van 25% die tussen de 25 en 50 centimeter diep in de grond zit. 10% van de wortels zitten lager dan 50 centimeter in de aarde.

Wil je de grond goed loskrijgen, en je werkt in zandgrond, dan kan je het beste de grond bewerken met een woelvork. Heb je een moestuin met zwaardere grond dan kan je kiezen om diep te spitten. Hiervoor gebruik je een schep om de grond goed om te kunnen gooien.

Er is nog iets om op te letten. Heb je eerst uien in de grond geteeld waar je nu de prei wil planten, dan krijg je geen resultaat. Ook aardbeien die voor de prei in de grond gezeten hebben doen geen goed aan de resultaten voor de groei van de prei.

Het is wel mogelijk als je eerst aardappelen of koolsoorten in de grond hebt gehad. Dit zorgt voor een organische mest en daar gedijt prei erg goed op. Hou er rekening mee dat de grond na de teelt van prei, arm aan voeding is. Je zal de grond dus goed moeten bewerken wil je gaan genieten van je volgende gewas.

4. Prei planten

Voor het poten van de planten besluiten veel “moes-tuiniers” om de preiplanten in te korten. Je kan dit beter niet doen. Niet de bladeren en niet de wortels. Het geeft namelijk een minder mooie opbrengst en dat is zonde.

Het poten van de prei kan op verschillende manieren. Je kunt poten in ponsgaten van zo’n 15 tot 21 centimeter diep, met een doorsnede van 3,5 centimeter. Wat je het beste kan doen is tussen is 25 centimeter tussen de rijen en 10 centimeter tussen de planten voor de zomer prei. Voor de winter en herfst prei is 45 centimeter tussen de rijen en 15 centimeter tussen de planten een prima afstand. Je hebt een speciale prei planter die je kan gebruiken om de ponsgaten te maken waar je de prei in poot. Het hart van de prei moet net boven de grond blijven.

Je kunt natuurlijk ook gewoon de preiplanten met de hand poten. Je steekt je hand in de grond, maakt een gaatje en doet de prei plant erin. Daarna druk je de grond goed aan. Het is wel belangrijk na het poten met ponsgaten de planten te begieten met 100 milliliter water per plant ongeveer. Als je met de hand de planten gepoot hebt kan je ze gewoon besproeien.

Zaaitabel en plantafstand

20 dagen van zaaien tot kiem, 170 dagen van zaaien tot oogst en een minimum plantafstand van 15 centimeter.

jan	feb	mrt	apr	mei	juni	juli	aug	sep	okt	nov	dec

Prei water geven - zeer belangrijk

Prei heeft wel een speciale verhouding met water. Als het dagen hard regent dan kan de prei slecht worden. Een te droge grond doet de plant ook geen goed. In de groeiperiode heeft de plant zo’n 400 milliliter water nodig. Geef je de prei te weinig water dan zal de opbrengst van de plant met de helft afnemen. Geef je ze te veel water dan gebeurt hetzelfde.

Een regenmeter kan dus uitkomst bieden om de waterverhouding goed in de gaten te houden. Wist je dat 10 milliliter water 20 gram minder prei geeft per m2?

Het beste geef je de planten direct na het planten 10 milliliter water of giet het water direct bij de ponsgaten. Als je dit laatste het fijnst vindt bedenk dan dat je per ponsgat 100 milliliter water geeft. Heb je een zeer droge moestuin dan is het handiger om ponsgaten te maken in plaats van het poten met de hand. Het water bereikt dan beter de plantjes.

Het sproeien moet je over de hele periode goed verdelen. Je kan niet een keer goed sproeien en dan een paar dagen niet. De grond mag zeker niet uitdrogen. Hoe kan je nu weten of je genoeg water geeft of juist niet te veel? Als je op een diepte van ongeveer 25 centimeter voelt en de grond is nog vochtig dan zit je goed. Dat is de plek waar de prei zijn belangrijkste wortels heeft. Heb je zavel of leemgrond moet je nog een soort van balletjes kunnen kneden van de grond. Dan is de grond nat genoeg. Na september hoef je geen water meer te geven.

Het beste is om tussen de 10 en 15 milliliter water per keer te geven in kleine druppels. Dit is berekend per plantje. Als je de gehele oppervlakte begiet dan heb je 10 tot 15 liter water per vierkante meter nodig. Denk dus niet te snel dat je te veel water geeft. De planten hebben dit echt nodig.

Aan aarden - wat is dat?

Naast de rij van de gepote prei is het van belang om de prei aan te aarden. Je verhoogt dus de grond naast de plantjes. Dit wordt nog wel eens aangeraden omdat je dan langere witte schachten aan de prei plant krijgt.

Dit wordt door velen benoemd, al zijn er ook tegenstanders die zeggen dat je dit niet moet doen omdat je, als je een heuvelrug maakt, er veel bladeren tussen de prei komen te zitten. Men zegt dat de schachten dan wel langer worden maar dat de prei er minder dik van wordt. Je verliest dus aan prei omdat de plant aan de bovenkant te hoog wordt.

Het is een beetje uitproberen wat voor jou het beste werkt. De waarheid zal ergens in het midden liggen, zoals zo vaak het geval is. Als je, zoals hierboven beschreven, de prei aanplant kan het haast niet fout gaan en heb je straks heel mooie prei. Je merkt vanzelf of het aan aarden wel of geen zin heeft gehad. Met tuinieren is vaak een kwestie van proberen.

Prei oogsten

Als je de prei wilt oogsten gebruik je de spitvork. Heb je die niet dan kan je het ook met een riek of spa af. Duw die diep in de grond, een klein stukje naast de prei en licht de grond op. Je kan dan met gemak de plant uit de grond trekken. Knip de worteltjes aan de onderkant eraf en spoel de prei goed schoon.

Prei bewaren

Het is mogelijk de prei een paar dagen te bewaren maar weet wel dat net geoogst altijd het lekkerst is. Als je ruimtegebrek hebt of het seizoen is bijna voorbij kan je de prei wassen, in dunne ringen snijden en ze direct in de vriezer leggen. Je kan de prei dan makkelijk nog gebruiken voor soepen, ovenschotels, stoofschotels of maak er een heerlijke saus van.

Prei geeft geur af in de vriezer. Het beste is de prei dubbel te verpakken in zakjes.

Het is zo dat bepaalde gewassen elkaar kunnen versterken of verzwakken. Als je prei in de moestuin wilt planten kan je dit goed plaatsen naast gewassen zoals kool, sla , uien, wortels en selderij. Het is beter prei niet te dicht naast aardappelen, tuinbonen of erwten te plaatsen.

 De grond waar de prei op groeit moet je echt niet te droog laten worden want dan gaat de smaak sterk verloren en dat is echt zonde. Ook moet je zorgen dat er geen onkruid rond de preiplant groeit omdat dit de groei van de prei belemmert.

Ziekten en ongedierte bij prei

Prei heeft het meest te duchten van de uienvlieg of de preimot. Gele bladeren zijn het teken dat de uienvlieg aan de voet van de prei heeft gevreten. Helaas zijn er geen duidelijke tekenen die aangeven dat je last hebt van preimot. In de rupsfase vreet deze zich een weg door en naar het hart van de plan waardoor die, net als door de uienvlieg kan afsterven. Er zijn verschillende biologische en kunstmatige sproeimiddelen te koop om deze insecten tegen te gaan of je kunt kiezen voor het telen onder insectengaas. Bladziekten als roest of het preigeelstreepvirus kunnen de bladeren van de planten aantasten maar ook daar zijn bestrijdingsmiddelen voor te verkrijgen

Voedingswaarden per 100 gram

Energie	: 129 kJ, 30 kcal	Water	: 90,4 gram
Eiwit	: 1,8 gram	Calcium	: 60 mgram
Koolhydraten	: 4 gram	IJzer	: 1 mgram
Vet	: 0,3 gram	Vitamine C	: 25 mgram
Vezels	: 0 gram